Leestijd 2 min
Klimaatverandering is in volle gang en de gevolgen laten zich steeds duidelijker zien. Wereldwijd en ook bij ons in de straat of op het veld. Inmiddels is de wereld met ruim 1,2 graden opgewarmd ten opzichte van halverwege de vorige eeuw.
Dat is een gemiddelde voor de hele wereld, inclusief de oceanen. Land warmt sneller op. Zo is het Europese vaste land al ruim 2 graden warmer geworden. De opwarming vertaalt zich direct in meer weerextremen. Zeker op het gebied van neerslag. Als het regent, valt er vaker meer of zelfs te veel. Aan de andere kant wordt droogte ook steeds extremer. Dit jaar volgde op een recordnatte start van de lente een extreem droge en zonnige periode. Van wateroverlast naar watertekort en natuurbranden.
Pieken en dalen in de hoeveelheid neerslag, hier en elders in Europa, heeft ook gevolgen voor de waterstanden in de rivieren. Hoog water kan problematisch zijn, maar (lange) perioden van extreem laag water kan soms nog grotere gevolgen hebben. Voor de natuur, land- en tuinbouw, transport over water, waterwinning en industrie.
En dan is er nog de wereld van smeltende gletsjers en ijskappen. Dat gaat zo snel, dat de zeespiegel nu al merkbaar stijgt. Gemiddeld op aarde staat de zee al circa 20 centimeter hoger, en aan het eind van deze eeuw moeten we zelfs een stijging tot wel 1 meter ten opzichte van de vorige eeuw niet uitsluiten. Het spreekt voor zich, dat dat voor ons laag gelegen land grote uitdagingen met zich mee brengt.
Scenario’s
De hamvraag is dan ook: Kunnen we het tij nog keren? En wat bedoelen we precies met die uitspraak? Klimaatwetenschappers benadrukken dat de opwarming ten hoogste 1,5 graad mag worden. En zelfs met de huidige opwarming van mondiaal 1,2 graden zijn de gevolgen dus al groot.
Als we op de huidige voet doorgaan met het uitstoten van broeikasgassen, dan kan de wereld aan het eind van de eeuw wel met 4 of 5 graden zijn opgewarmd. Dat kun je zonder overdrijving een horrorscenario noemen.
Wat is er nodig om inderdaad op maximaal 1,5 graad opwarming uit te komen? Op basis van diverse complexe rekenmodellen blijkt, dat we dan uiterlijk in 2050 op netto 0 uitstoot moeten zitten. Niet alleen hier, maar in de hele wereld! Maar zelfs netto 0 uitstoot in 2050 is niet voldoende. Daarna moeten we uitkomen op netto negatieve uitstoot. Meer broeikasgassen uit de atmosfeer verwijderen dan er nog worden toegevoegd. Toch zou zelfs dat ook kunnen.
CO2 opslaan
Om bij het laatste te beginnen. Netto negatieve uitstoot betekent dat we CO2 moeten opslaan. Dat kan door de aarde te vergroenen. Door in te zetten op het beschermen van bestaand bos, en door het aanplanten van grote stukken bos. Mangrovebossen herstellen en veengebieden nat houden in plaats van verder te laten verdrogen door verkeerd waterpeilbeheer.
Bouwen met CO2
Opslag van CO2. Daar zou de bouw een belangrijke rol in kunnen spelen! Een rekenvoorbeeld. Stel dat we 1 miljoen woningen willen bouwen tot 2050. Als we die volledig biobased bouwen (in plaats van met bouwmaterialen als beton, cement, stenen, staal, aluminium en kunststof), kunnen we vele miljoenen ton CO2 opslaan in die gebouwen. Een biobased woonhuis kan wel zo’n 40 ton opgeslagen CO2 bevatten. Dat is CO2 die door gewassen en bomen uit de atmosfeer is opgenomen.
Bovendien voorkomen we ook nog eens heel veel uitstoot, als we bouwen met CO2 in plaats van met de nog gangbare CO2-intensieve bouwmaterialen. Daar komt bij dat biobased gebouwen bij uitstek circulair zijn. En ze worden door de bewoners als zeer comfortabel ervaren.
Volop biobased bouwen dus. Niet alleen met hout, maar ook met vezelrijke bouwgewassen als vlas, hennep en olifantsgras. Een uitgelezen kans voor onze landbouw die op het punt staat een radicale transitie in te zetten. Minder stikstofuitstoot kan immers alleen met een forse reductie van de hoeveelheid vee. Minder vee betekent dat veel bouwland beschikbaar komt voor andere toepassingen. Zoals de teelt van bouwgewassen. Dat zijn bovendien gewassen waar geen bestrijdingsmiddelen voor nodig zijn.
Hoe gaaf zou het zijn als Nederland opnieuw voorop gaat lopen in de landbouw en tegelijkertijd een revolutie in de bouw ontketent. Bouw en landbouw als instrument om CO2 op te slaan en op volle kracht te bouwen aan een gezonder en veiliger klimaat op aarde!
Reinier van den Berg
Weerpresentator en directeur SpeakOut BV, Speakout BV
Gepubliceerd op
Permalink
